Bijgewerkt op 04 november 2020
Behandelen van rotstraal bij paarden
Succesvol behandelen van Rotstraal bij paarden
Veel informatie over het ontstaan, voorkomen, onderkennen en succesvol behandelen van rotstraal bij paarden geschreven in een breed perspectief.
Wat is rotstraal eigenlijk?
Rotstraal of zowel pododermatitis is een microbiële infectie van de straal. De infecterende micro organismen nestelen zich in en voeden zich met de hoornachtige weefsels van de straal. Door hun aanwezigheid ontstaat er rotting van de hoornachtige structuur van de straal. Dit rottingsproces kan zich uitbreiden naar het bal (de achterzijde) van de hoef. En veroorzaakt vervolgens ontstekingen aan de straallederhuid en in ernstige gevallen ook aan de hoefballederhuid. Preventief behandelen van rotstraal bij paarden is om deze redenen altijd verstandig.
Wil je meer lezen over:
- Wat rotstraal is?
- Hoe rotstraal ontstaat?
- Hoe je de aandoening kan herkennen en behandelen?
- Hoe het is te voorkomen?
Behandelen van rotstraal bij paarden – Wat je moet weten?
De micro organismen die rotstraal veroorzaken zijn in iedere milieu aanwezig. Ze kunnen zich alleen ontwikkelen als het (micro-) klimaat van de straal gunstig is. Een gunstig klimaat voor het ziekte verwekkende organisme ontstaat door scheurtjes in het hoornige deel van de straal. Deze scheurtjes ontstaan door beschadiging en uitdroging. Ook bij een weke straal onder invloed van veel vocht, ontstaat een ideale ingang voor micro organismen. Dus, de combinatie van scheurtjes en veel vocht creëert een optimaal microklimaat voor de ziekte verwekkende organismen.
De ziekte verwekkende micro organismen ontwikkelen nog sneller in de straal die door grond of een mengsel van mestballen met strooisel is afgesloten van verse lucht.
Aanvullingen op dit artikel:
“Rotstraal is te herkennen aan een vieze penetrante geur.” Ik krijg weleens een berichtje dat ik snel moet komen omdat de straal zo naar rotstraal stinkt. Als ik dan de straal bekijk en ruik, dan is als oké. Hoeven geuren altijd als je ze net hebt uitgekrabd. Er kom meestal een doordringende geur vanaf dit is niet altijd de geur van rotstraal. Heb je een keer rotstraal geroken dan herken je de geur direct zonder de aangetaste straal te zien. Krab de hoeven vooral onder natte omstandigheden elke dag uit, zodat er verse lucht bij kan.
“In minder ernstige gevallen kan ook worden volstaan met het interen van de straal.” Het interen van de stralen – ADVIES – een keer doen wanneer de stralen zijn schoon gesneden en daarna niet meer! De stralen drogen namelijk door regelmatig interen juist uit, waardoor scheurtjes ontstaan en hierdoor een invalpoort voor de rotstraal verwekkende micro organismen. En als de straal al is aangetast creëer je juist een gunstig microklimaat voor de ziekte verwekkende organismen.
Rotstraal – welzijn en gezondheid
Rotstraal heeft invloed op het welzijn en de gezondheid van het paard.
Bij ernstige rotstraal aantasting lopen paarden vooral gevoelig op ondergronden waarin hun hoeven diep in wegzakken. Dit komt doordat de lederhuid niet meer wordt beschermd door het hoornweefsel van de straal. De druk van de ondergrond veroorzaakt dan veel pijn. Dit komt omdat de lederhuid en het weefsel daaronder veel pijn registerende sensoren bevatten, de zenuwen.
Paarden met ernstige rotstraal infectie hebben ook last van met lichaamsvocht gevulde benen. Dit wordt veroorzaakt door ontstekingsreacties in de lederhuid. En doordat de doorbloeding van de ondervoet niet optimaal is. Dit komt omdat de straalkussen zijn sterk gedegenereerd en niet mee kunnen helpen met het bloed verversen en de afvoer van het ontstekingsvocht.
Rotstraal die ook de hoefballen heeft geïnfecteerd veroorzaakt diepe kloven die zeer pijnlijk zijn als het paard loopt.
Ernstige verwaarlozing van rotstraal kan overgaan in straalkanker. We weten nog niet precies hoe dit proces verloopt, wel is het duidelijk dat er een verband is met verwaarloosde rotstraal infectie.
Landelijk onderzoek – Rotstraal meest voorkomende probleem
Rotstraal bij paarden blijkt volgens het landelijk onderzoek hoefaandoeningen de meest voorkomende hoefaandoeningen te zijn. Gelukkig vond men tijdens het onderzoek meestal milde aantastingen.
Rotstraal voorkomen en genezen – Mindset
Voor preventie en genezing van rotstraal is een omslag in mindset nodig bij eigenaren, verzorgers, stalhouders en hoefsmeden.
De problemen die rotstraal veroorzaakt
De pijn die rotstraal veroorzaakt wordt meestal niet herkent.
Soms lijkt het erop dat rotstraal er gewoon bij hoort, een subtiliteit. Waarover alleen “De Hoef-nerd” zich druk kan maken!
Gelukkig zijn er veel paardenliefhebbers die bereid zijn om dit probleem dagelijks aan te pakken. Alleen kunnen hun acties niet altijd succesvol zijn. Als je ziet hoe vuil het strooisel van de boxen vaak is. Er liggen vaak veel mestballen en vind je zompige plekken waarin de paardenhoeven flink in weg zakken. Ook zie je regelmatig dat de paarden de hele dag in een natte paddock staan.
Nat strooisel is een belangrijke oorzaak van rotstraal. Uit efficiëntie overwegingen wordt vaak gekozen om de boxen 1 keer per 2 weken volledig uit te mesten. Met als gevolg dat de hoeven ongeveer 13 dagen aan de inwerking van vocht, mest en urine bloot worden gesteld.
Of anders gezegd: De hoeven staan ongeveer 26 dagen per jaar in schoon strooisel!
Dit moet veranderen om rotstraal terug te dringen.
Het voorkomen en het aanpakken van beginnende aantastingen is eenvoudig vergeleken met de behandeling van vergevorderde infecties. Het duurt lang met extra inspanningen voordat een volledig gedegenereerde straal weer is hersteld.
Rotstraal – Anaerobe micro organisme
Rotstraal ontwikkelt in anaerobe omstandigheden.
Behandelen van rotstraal bij paarden kan makkelijk slagen als je begrijpt onder welke omstandigheden de ziekte verwekkers het hoornachtige weefsel van de straal aantasten. Rotstraal verwekkende micro organismen ontwikkelen zich in een (micro-) milieu zonder zuurstof, of zowel een anaeroob milieu.
Anaeroob betekent ‘zonder lucht plaatsvindend of kunnen leven’, waarbij met “lucht” zuurstof bedoeld wordt….
Rotstraal – Hoe ontstaan anaerobe omstandigheden
De afsluiting van de straal voor toevoer van verse zuurstof wordt teweeggebracht door een ophoping van vochtige kneedbare grond en mengsels van mest en strooisel.
Een opsomming van factoren die afsluiting van zuurstof veroorzaken:
- Kleiige grond sluit makkelijker verse zuurstof buiten dan droge zanderige grond.
- Kort nat strooisel vermengd met mest sluit makkelijker af dan droog, lang strooisel zonder mest restanten.
- In nauwe diepe hoeven blijft vochtig grond en stalvuil makkelijker hangen dan in platte en brede hoeven.
Rotstraal verwekkers – Gunstige omstandigheden voor rotstraal
Rotstraal verwekkende micro-organismen kunnen alleen de straal binnen dringen als:
- Er groefjes zijn ontstaan door beschadiging en uitdroging.
- De hoornachtige straal week is geworden door vocht en ammoniak uit urine.
- Er rotting aan de buitenkant van het straal kan plaats vinden door afsluiting van zuurstof.
Hoe ziet een gezonde straal eruit?
Als je de straal vanaf de onderkant van de hoef bekijkt dan zie je bij een gezonde straal een V-vormige uitstulping met een egale textuur, zonder groeven en andere oneffenheden.
De opbouw van straal
effecten van rotstraal op de doorbloeding van hoef.
Rotstraal – Hoe voorkomen?
Hoe je de kans op rotstraal infectie kunt verminderen?
- De strooisellaag moet voldoende dik zijn, zodat de urine direct naar beneden zakt, en niet met de straal in aanraking komt.
- Lang stro is meestal beter dan kort strooisel.
- Minimaal 2 maal per dag urine plekken en mestballen verwijderen.
- Diepe nauwe hoeven minstens 1 keer per dag schoonmaken.
- Het paard elke dag een tijdje over verharding laten lopen, waardoor de straalgroeven zich legen.
Wel of niet uitkrabben
Er is een risico op beschadiging van de straalgroeven door met veel kracht uit krabben met een (scherpe) hoevekrabber. Een manier is:
Eerst het in de hoef samengepakte stalvuil of modder met een hoevekrabber er uit te wippen. Dan voorzichtig de zij-groeven uit te krabben. De middelste groef niet uitkrabben, maar met een stevige niet al te harde borstel met water schoonmaken. Hierna de middelste groef behandelen met Egyptische zalf.
Ik ben geen voorstander om gezonde hoeven DIEP uit te krabben. Beter is het om de straal regelmatig door de smid te laten bijsnijden en het paard iedere dag een tijdje over bestrating te laten stappen. Op deze wijze lossen de straalgroeven het vuil. Hierna wel even checken als de groeven echt leeg zijn en even met een stevige borstel en water het laatste vuil verwijderen. Hierdoor kunnen de stralen drogen en afharden.
Deze manier werkt ook goed voor aangetaste stralen.
Hoe weer een gezonde straal?
Zoals je al hebt gelezen zijn er veel variabele invloeden waarvan je iets moet weten om met succes de behandeling van rotstraal bij paarden te voltooien. Begrijpen hoe rotstraal infectie kan ontstaan is de belangrijkste!
De volgende stap is: In overleg met de hoefsmid een behandelingsaanpak te bedenken die bij de aard van de aantasting past . Hierbij kun je denken aan:
De frequentie van behandelen door de hoefsmid.Het dagelijks verzorgen van de stralen.Het gebruik van ondersteunende middelen
Droge seizoenen en weidegang: De zomermaanden de zijn een ideale periode om met succes de aangetaste stralen weer gezond te maken!
De behandeling van rotstraal en rol van de hoefsmid:
Adviseert een behandelingsplan en ondersteunende middelen.Verwijderd de aangetaste delen van de niet levende straal. Dit is een secuur klusje want de hoefsmid moet alle aangetaste straaldeeltjes wegsnijden, waarbij al snel kleine bloedinkjes kunnen ontstaan.De frequentie van de behandeling is afhankelijk van de aard van de infectie en de groei van de straal. De frequentie van de behandeling door de hoefsmid kan om de 5 á 8 weken zijn.
Rotstraal – Verschillende manieren van pak
De kennis over het ontstaan, de oorzaken en de genezingen van rotstraal ontwikkelt zich steeds verder.
Er zijn veel gradaties in het verloop van de aantasting door rotstraal veroorzakende micro organismen herkenbaar. Iedere gradatie van rotstraal infectie en de omstandigheden waarin het paard leeft vraagt een eigen aanpak. Ik heb er een aantal op een rijtje gezet. De eerste aanpak bij milde rotstraal aantasting adviseer ik regelmatig met goede resultaten.
Heftigere aantastingen vragen een andere aanpak. Hiervan ik een aantal genoemd wetend dat deze opsomming onvolledig is. Heb je een andere aanpak die goed werkt, dan hoor ik het graag.
Aanpak bij milde rotstraal aantasting
Dit is een aanpak die regelmatig adviseer.
Om de zes weken de aangetaste straaldeeltjes wegsnijden.Hierna de straal een paar maal inspuiten met Oxytetracyline spray.Dagelijks schoonmaken met borstel en water en dan even laten drogen.
Hierna verzorgen met een mengsel van azijn, waterstofperoxide en alcohol in 1:1:1 verhouding.
Het werkt het handigst om het mengsel in een klein plantenspuitje te doen, en dan op de straal en straalgroeven te sprayen. Als het paard dit niet toelaat dan kan het ook met een kwast worden opgebracht. Hierna het mengsel goed afsluiten. De waterstofperoxide en de alcohol kun je bij elke drogist verkrijgen.
Voordeel van deze aanpak
Deze aanpak is zonder giftige middelen, veel klanten vinden dit heel prettig. Een ander voordeel is dat men een routine ontwikkelt, waardoor de hoefverzorging veel meer in beeld blijft.
Aanpak van progressieve rotstraal
De wijze van behandelen van “Hoof care” is een degelijke oplossing voor het behandelen van rotstraal bij paarden.
Hoeven met rotstraal – wel of niet beslaan
Paarden met rotstraal hebben meestal om deze redenen geen hoefijzers nodig. Het wel of niet beslaan hangt helemaal af van:
De aard van de aantasting.Heeft het paard pijn tijdens het lopen?De omgeving waarin het paard leeft en moet werken?
Het kan een goede optie zijn voor verbetering van het welzijn van het paard zijn.
Paarden die gevoelige ontstoken lederhuid hebben kun je goed helpen met een hoefijzer, eventueel met een balkje, waardoor de pijnlijke (hoefbal-) en straallederhuid minder snel met de mulle bodem in aanraking komt. En dat het paard tijdens het lopen de hoef volledig durf te belasten.
Besluit je om hoeven met rotstraal te beslaan. Heb dan nog meer aandacht voor de hoefwerking op het ijzer. Doe dit zo optimaal als mogelijk, door (extra) ruim beslag te leggen met veel garnituur. En liever alleen de voorste 4 gaten nagelen in plaats van alle 8 gaten te nagelen. En als het kan de hoefijzers achter en voor zonder zij-lippen gebruiken, waardoor de hoefwerking zo min mogelijk wordt gehinderd.
Om aftrappen van de voorste hoefijzers te voorkomen kan je springschoenen aandoen die de takken van de hoefijzers afdekken.
Hoeven met rotstraal – niet beslaan
Volgens de visie van Dierenkliniek Emmeloord in dit artikel van horses.nl is het beter om hoeven methttp://www.horses.nl/artikelen/hoe-hardnekkige-rotstraal-te-behandelen/hardnekkige rotstraal niet te beslaan.